اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید

معرفی کتاب اسرار التوحيد

اسرار التوحيد ( في مقامات الشيخ أبی سعید) (تأليف: بین ۵۵۲ و ۵۹۹؛ احتمالا ۵۷۴ نمری) کتابی عرفانی (حدود ۹۰۰۰۰ کلمه) است از محمد ابن منور. کتاب مشتمل است بر سه «باب» در ابتدا و وسط و انتهای حالات شیخ ابو سعید ابوالخير. قدیم‌ترین تألیف در احوال اولیاء است و از مأخذ اصلی عطار در تذكره‌الاولياء و جامی در نفحات الانس و دیگرانی که در این باب نوشته‌اند به شمار می‌آید. مطالب آن مبتنی بر روایاتی است که معاصرین شیخ ابو سعید ابوالخیر نقل کرده و یا در رسائل و یادداشت‌هایی برای اخلاف خود به‌جای گذاشته‌اند.

روانی انشاء و انسجام و استحکام عبارات و رعایت تامّ موازین فصاحت و بلاغت، این کتاب را در شمار شاهکارهای نثر فارسی درآورده است. طرز جمله‌بندی و احتوا بر بسیاری از کلمات قدیمی فارسی، از دیگر ویژگی‌های مهم این کتاب است. از حیث داستان‌پردازی نیز حائز ارزش است و نویسنده در ذکر حکایت‌های مشایخ جزئیات و وقایع و حالات آنان را با دقت شرح می‌دهد و می‌کوشد دمای آن حکایت را از درون و بیرون برای خواننده مجسم سازد. در نقل گفتگوها نیز سخنان افراد و مردم عادی با لحن طبیعی و اصطلاحات خاص آن‌ها منعکس شده است.

منبع: فرهنگ ادبیات فارسی / نوشته‌ی محمد شریفی / ویراسته‌ی محمدرضا جعفری / انتشارات معین / چاپ دوم 1387