ورق پاره های زندان | بزرگ علوی

معرفی کتاب ورق پاره های زندان

در سال 1320 دیکتاتوري رضاشاه سقوط کرد. جلسه مؤسسان حزب توده برگزار می شود و بزرگ علوی که زندانی است، غیاباً به عضویت کمیته مرکزی موقت انتخاب می شود. در ماه مهر، پس از چهار سال و نیم حبس کشیدن، آزاد می شود. با اینکه ناخواسته درگیر سیاست شده بود، از بازجویی ها و دادگاه سربلند بیرون می آید و به طور کلی دوره زندان را خوب می گذراند. در همین دوره است که داستان های خود از رویدادهای زندان و حالات روحی زندانیان را روی کاغذ سیگار و پاکت میوه و حاشیه روزنــامــه می نویسد و مخفیانه توسط نجمی به خارج از زندان می فرستد.

در سال ۱۳۲۱ نوشته های یادشده به صورت مجموعه داستان ورق پاره های زندان منتشر می شود و علوی را به عنوان پایه گذار ادبیات خاطره نگاری از زندان در ایران معرفی می کند. این کتاب حاوی پنج داستان است: «پادنگ »، «ستاره دنباله دار»، «انتظار»، «رقص مرگ»،« عفو عمومی»؛ داستان هایی که نشان دهنده گذر علوی از تمایلات باستان گرایانه – در «دیو، دیو» و «باد سام» و ترجمۀ پژوهش نولدکه -، و تأثیر هدایت ـ در چمدان و ترجمه گل های سفید – به سوی مطرح کردن مسائل سیاسی در داستان هایش است. البته او به ماجراهای زندان و سیاست نیز از منظری روان شناختی می پردازد و جنبه های شخصی و عاطفی و التهاب های درونی زندانیان را تصویر می کند.