پیامبر | زین العابدین رهنما

معرفی کتاب پیامبر (۱۳۱۶)

زین العابدین رهنما (۱۳۶۸-۱۲۷۲.ش) مدیر روزنامه ایران، دارای مشاغل مهم دولتی، از جمله وزارت کشور و معاونت نخست وزیر،  رمان تاریخی (سرگذشت نامه ای) پیامبر را نخستین بار درسه جلد در بیروت به چاپ رسانید. عناوین این سه جلد عبارت اند از: ۱- پیش از تولد محمد (ص) تا بعثت؛ ۲- از بعثت تا هجرت؛ ۳- از هجرت تا رحلت. پیامبر، در سالی که نوشته و چاپ شد به شدت مورد استقبال قرار گرفت و کسان زیادی درباره آن به اظهار نظر پرداختند. برخی از این تقریظ ها و نقد و نظرها، از نویسندگان ایرانی و خارجی در آغاز کتاب درج است. از آن جمله می توان به مقاله دکتر رضا توفيق اسلامبولی؛ یادداشت سعید عقل، شاعر رمزی بلند پایه و نویسنده معاصر لبنان؛ مقدمه سعید نفیسی بر چاپ پانزدهم و یادداشت مهدی پرهام با عنوان «روح جامعه و کتاب پیامبر» اشاره کرد. آنچه در این اثر توجه همگان را به خود جلب کرده، قدرت تخیل نویسنده در زنده کردن اشیا، حوادث و نیز توانایی او در آفرینش سبکی استوار و زیباست. رضا توفیق، در بخشی از مقاله منتقدانه خود بر این اثر درباره جهات مختلف ارزش و اهمیت آن و هنر نویسندگی رهنما می نویسد:
در این کتاب، از حوادث قبل از تولد محمد (ص) تا روز بعثتش و تمام عواملی که از دور و نزدیک در نشو و نمای او تأثیر داشته از الهاماتی که او از جامعه گرفته یا وحی هایی که از فوق الطبیعه به قلبش نشسته و از لطمات معنوی که در یتیمی و در مرگ مادر و جد خود دیده، از زندگی خصوصی او و ریاضتی که برای رشد نبوغ خویشتن داشته، از عروسیش با خدیجه و از گفتار و رفتارش با مردم و از عقایدی که در اطراف او قبل از بعثتش در مکه پیدا شده و از آمد و شد اسرارانگیزش با یک کوه و اقامت او در آنجا، روزها و هفته ها، همه و همه به جزییات و به قدر امکان و با همان شکل و طرزی که بوده ثبت شده است.
نثر زیبا و محکم و گیرای پیامبر و لطافت و آنی که دارد امتیاز بزرگی ست که در نظایر آن کمتر به چشم می خورد.
رمان پیامبر، نظر مستشرقین را نیز به خود جلب کرده است. به همین دلیل در سال ۱۳۳۶، مؤسسه کولومب با مقدمه ای از پرفسور هانری ماسه، آن را به زبان فرانسه برگردانده و منتشر کرده است و نیز، الول ساتن، شرق شناس انگلیسی، آن را به سال ۱۳۴۲ به انگلیسی روان ترجمه نموده و هزاران نسخه از آن را با چاپ خوب انتشار داده است.

منبع: نظریه و نقد رمان تاریخی فارسی / محمد پارسا نسب / انتشارات چشمه