معرفی و خرید کتاب های ممنوعه و سانسور شده در ایران

وقتی صحبت از کتاب های ممنوعه و سانسور شده در ایران می شود، باور عمومی بر این است که 90 درصد کتابهای موجود در بازار دچار سانسور شدند. حتی بسیاری از کتابخوان ها از ترس سانسور نسخه های جدید به نسخه های قدیمی پناه می برند. در این مقاله قصد داریم دید گسترده تری از موضوع سانسور و کتاب های ممنوعه ارائه دهیم. بسیاری از کتاب هایی که گفته می شود سانسور شده و مجبوریم نسخه های قدیمی آن را به چند برابر قیمت تهیه کنیم در حد چند کلمه سانسور شده. من در اینجا قصد ندارم که این ایده را عنوان کنم که سانسور در ایران امری ناچیز است، بلکه هدفم ایجاد آگاهی از میزان سانسور و در حد توانم اشاره موردی به برخی از کتاب هایی است که سانسور شده. باید بدانیم اغلب موارد سانسور قبل از چاپ کتاب اتفاق افتاده و ما از آن بی خبریم و نسخه ای که قبلاً با سانسور کمتر چاپ شده باشد معمولا در دسترس نیست. از طرفی برخی از ناشرین و نویسندگان در حد توانشان در مقابل سانسور می ایستند و نمی گذارند اثرشان با سانسور به چاپ برسد. باید بدانیم هر کتابی که در گذشته چاپ شده و الان چاپ نمی شود بدلیل سسانسور یا ممنوعیت چاپ نیست بلکه دلایل متعددی ممکن است مانع چاپ یک اثر شود. هدف از انتشار این مقاله ایجاد یک دایرکتوری از کتاب های سانسور شده و ممنوعه در ایران است و به مرور زمان تکمیل خواهد شد. لطفا اگر کتابی را خواندید که در مقایسه با سایر نسخه های قدیمی یا جدید سانسوری داشت، در بخش نظرات آن را با ما در میان بگذارید تا به این لیست افزوده شود.

کتاب ها را در چند حوزه کتب تاریخی، داستان های فارسی، داستان های خارجی و سایر موضوعات تقسیم بندی می کنیم.

کتاب های تاریخی ممنوعه و سانسور شده

الف) کتب تاریخی ممنوعه

1. رضاشاه (خاطرات سلیمان بهبودی، شمس پهلوی، علی ایزدی): این کتاب فقط یکبار در سال 1372 به چاپ رسید و پس از آن هرگز چاپ نشد. دلیل عدم چاپ مجدد این کتاب، نگارش آن توسط چند تن از نزدیکان رضاشاه و ارائه تصویری مثبت از او است.
2. تاریخ اجتماعی روابط جنسی در ایران (ویلم فلور): با توجه به عنوان کتاب، عدم چاپ رسمی آن در ایران قابل پیش بینی است.
3. تاریخ ایران مدرن (عباس امانت): 

ب) کتب تاریخی سانسور شده

داستان های فارسی ممنوعه و سانسور شده

الف) داستان های فارسی ممنوعه

1. وردی که بره ها می خوانند: این کتاب بدلیل محتوایش هرگز مجوز چاپ به فارسی را دریافت نکرده و در سوئد به چاپ رسیده است.
2. نام تمام مردگان یحیاست(عباس معروفی): این کتاب تاکنون مجوز چاپ در ایران را دریافت نکرده و توسط نشر گردون در برلین به چاپ رسیده است.
3. فریدون سه پسر داشت (عباس معروفی): این رمان بدلیل موضوع سیاسی و اصلاحیه های فراوانش در روند چاپ، توسط معروفی بصورت رایگان در اینترنت منتشر و در سال 2016 در نشر گردون آلمان منتشر شد.
4. شبْ یک شبْ دو (بهمن فُرسی): این کتاب که پیش از انقلاب 57 و در سال 1353 منتشر شده بود، در سال های بعد بدلیل موضوع و فضای حاکم بر داستان هرگز اجازه چاپ مجدد نیافت.
5. شب هول (هرمز شهدادی)

ب) داستان های فارسی سانسور شده

داستان های خارجی ممنوعه و سانسور شده

الف) داستان های خارجی ممنوعه

1. زن‌ها (چارلز بوکوفسکی): این کتاب به دلیل محتوای اروتیک آن هرگز به طور رسمی چاپ نشده و فقط نسخه های چاپ غیر رسمی آن در بازار موجود است. مترجم نیز با نام مستعار «گنجشک قرمز» کتاب را ترجمه کرده است.

ب) داستان های خارجی سانسور شده

1. صد سال تنهایی: تمامی نسخه های چاپ شده بعد از انقلاب (بدون استثنا) دارای چندین صفحه سانسور می باشند. تنها نسخه ای که بصورت کامل منتشر شده ترجمه قبل از سال 57 بهمن فرزانه است. دلیل سانسور کتاب پس از سال 57 محتوای اروتیک در برخی صفحات کتاب است. مترجم نیز در مقدمه چاپ پس از انقلاب این نکته را تایید کرده است.
2. کمدی الهی: نسخه های پس از انقلاب این کتاب در موارد محدودی از متن سانسور شده است. ملاقات دانته با پيامبر اسلام در بخش نهم جهنم از بخش ترجمه جديد كمدي الهي به فارسي كاملا حذف شده است. ضمن اینکه نسخه قبل از انقلاب ترجمه شجاع الدین شفا دارای تابلوهایی بود که در نسخه های جدید چاپ امیرکبیر خبری از آن ها نیست.

کتاب های ادبی ممنوعه و سانسور شده:

الف) کتاب های ادبی ممنوعه:

1. کلیات عبید زاکانی: این کتاب بدلیل استفاده از الفاظ اروتیک در بسیاری از اشعار بصورت کامل با تصحیح محمد جعفر محجوب و نظارت احسان یارشاطر در آمریکا چاپ شده و در ایران فقط نسخه های ناقص آن منتشر شده است.
2. شاهدبازی در ادبیات فارسی (سیروس شمیسا): این کتاب در سال 1381 بصورت رسمی توسط نشر فردوس چاپ شد و پس از آن هرگز بصورت رسمی به چاپ نرسید. موضوع کتاب همجنس گرایی در ادبیات فارسی و بخصوص در شعر فارسی است.

ب) کتاب های ادبی سانسور شده:

1. اشعار ایرج میرزا: این کتاب که بصورت کامل پیش از انقلاب چاپ شده بود بدلیل برخی اشعار با محتوای اروتیک پس از انقلاب بصورت کامل چاپ نشده است