سیاحت درویشی دروغین در خانات آسیای میانه | آرمینیوس وامبری

معرفی کتاب سیاحت درویشی دروغین در خانات آسیای میانه

سیاحت درویشی دروغین در خانات آسیای میانه مجموعه‌ی خاطرات آرمینیوس وامبِری (۱۹ مارس ۱۸۳۲ – ۱۵ سپتامبر ۱۹۱۳)، زبان‌شناس، شرق‌شناسی و جهانگرد مجاری یهودی‌تبار است. وامبری را می‌توان در زمره‌ی اولین یهودیانی شمرد که درباره‌ی زندگی مسلمانان دست به تألیف زده است. درباره‌ی انگیزه‌ی سفر او به آسیای میانه گفته‌های متناقضی وجود دارد. خود او در مقدمه‌ی سفرنامه‌اش می‌نویسد که علاقه‌ی خاص وی به مطالعه در زبان‌شناسی به خصوص شناسایی زبان مادری‌اش، مجاری، سبب شد تا به مشرق‌زمین روی آورد. اما، بر اساس آرشیو ملی انگلستان که به سال ۲۰۰۵ منتشر شد، وامبری، به عنوان مأمور اطلاعاتی آن کشور، وظیفه داشت فعالیت‌های روسیه را در آسیای میانه بررسی کند.

وامبری با زبان‌های متعدد از جمله لاتینی، فرانسه، آلمانی، روسی و زبان‌های اسکاندیناویایی آشنایی کامل داشت. وی به سال ۱۸۵۲، راهی قسطنطنیه شد؛ مدتی نزد حسین پاشا اقامت کرد و با تعالیم شخصی به نام احمد افندی توانست به عثمانی تمام‌عیاری مبدل شود؛ پس از آن، به سِمَتِ منشی فؤاد باشا مشغول به کار شد و مدتی نیز معاونت بارون اوتوس را به عهده گرفت. اقامت سه ساله‌ی او در قسطنطنیه، انس و الفت او با آموزشگاه‌ها و کتابخانه‌های اسلامی و آشنایی او با آداب و رسوم اهالی، وی را شیفته‌ی فرهنگ و ادب عثمانی کرد و به سابقه‌ی این اشتیاق بود که فرهنگ آلمانی – ترکی را تألیف کرد و به سال ۱۸۵۸ به چاپ رساند همچنین مقالات متعددی در حوزه‌ی زبان‌شناسی ترکی نوشت. وامبری، در ادامه‌ی سفرش، عازم آسیای میانه شد و جریان این سفر را در دو بخش به ترتیب شامل پانزده و نه فصل به تفصیل گزارش کرد.

منبع: فرهنگ آثار ایرانی – اسلامی / جلد چهارم / نوشته‌ی علی آل داود و احمد سمیعی (گیلانی) / انتشارات سروش / چاپ اول 1396