تاریخ جنگ پلوپونزی | توکودیدس (توسیدید)

معرفی کتاب تاریخ جنگ پلوپونزی

تاریخ جنگ پلوپونزی اثری است از توسیدید (توکودیدس ، ۱۲۰۰۰۲۲۶۰ ق م)، تاریخ نویس یونانی، در هشت جزء. این کتاب شرح وقایع جنگهایی است که میان آتن و اسپارت درگرفت و در تاریخ معمولاً به نام جنگ پلوپونز (۴۰۴ – ۴۳۱ قم) شهرت دارد. کتاب توسیدید ناتمام است و شرح رویدادهای جنگ در آن در ۲۰۸ ق م متوقف می ماند. توسیدید که از اشراف و ثروتمندان تراکیا بود و خویشان قدرتمند و امکان عمل فراوان داشت، نقش بسیار مهمی در سیاست آتن ایفا کرد. وی فعالانه در جنگ پلوپونز شرکت جست. در ۴۲۴ ق م سردار سپاه شد و لشکرکشی دریایی بهار همان سال را فرماندهی کرد. در نتیجه شکست در این لشکرکشی به مرگ محکوم گردید. اما مورد عفو قرار گرفت و نخست به پلوپونز، سپس به سیسیل و سرانجام به تراکیا تبعید شد و در همان جا درگذشت. بنابراین، می توان به گواهیهای او و دلایلی که اساس عقایدش را تشکیل می داد اطمینان کرد؛ عقایدی که مبتنی بر فراست فراوان تاریخ نویسی و قابلیت خاص سیاستمداری بود. صحت و دقت وسواس آمیز مدارک مثبت و نیز بی طرفی او سبب می شود که او را بزرگ ترین تاریخ نویس دوران قدیم بشناسیم. از این گذشته، قدرت روحی توسیدید نیز او را در ردیف مردان و نویسندگان بزرگ دنیای کلاسیک قرار می دهد. نثری سنگین و منقح که توسیدید در اثر خود به کار برده است، شخصیت او را، که در سراسر کتاب محسوس است، نمایان تر نشان می دهد؛ سرمشق « وقار» ی که سالوستیوس و تاسیت (تاکنیوس) از آن پیروی کردند. برخلاف معمول زمان خود، توانسته است از اینکه همه نمودهای انسانی را از دیدگاه قهرمانی و حماسی ببیند برکنار بماند. وی معترف است که ارباب انواع و اراده آنها در مقایسه با فعالیت و اراده انسان، که نیرویش از نسلی به نسل دیگر در حال افزایش است، ارزشی ندارند. آینده در دست کسانی است که اثر خود را به وضوح و با قدرت پدید می آورند. از این راه است که می توان به دور از هر رابطه ای که ممکن است میان انسان و خدایان وجود داشته باشد، بر جهان و تحولات آن تسلط پیدا کرد. عظمت اخلاقی و سیاسی آتن و نظام حکومتی آن، خصایص اخلاقی آرام و واقع بینانه پریکلس، تأثير تعليمات سوفسطاییان اسباب روشن بینی توسیدید را فراهم آورد. از اینجاست که او از لحن حماسی تواریخ هرودوت پا فراتر می گذارد و با احساس غرورآمیز برتری با او به مقابله بر می خیزد. آتن بعد از شکست دادن شاه ایران، در مقام قدرتی بزرگ، رسالت سیاسی مهمی بر عهده داشت که لازم بود به اجرا بگذارد. و آن این بود که قواعد فرمانروایی و شیوه زندگی خود را به عنوان سرمشق به جهانیان عرضه کند. تبعید، فروپاشی دولتشهر آتن پس از مرگ پریکلس که برخوردار از نبوغ بود، روح انتقادی توسیدید را تنویر و تلطیف کرد. او با ارزیابی مجدد وقایع به این نتیجه رسید که باید مقام اول را به تاریخ داد، زیرا برای انسان قاعده رفتار به بهترین معنی سیاسی این کلمه است. در حقیقت، مطالعه گذشته، برای کسی که به پیروی از عقل زندگی می کند، احساس درستی از ارزش زمان آینده و امکان ارزیابی دقیق از زمان حال به دست می دهد.

منبع: فرهنگ آثار (جلد دوم)